Θερμοκηπιακό Πάρκο: Μια μεγάλη ευκαιρία εν μέσω κρίσης;

Του Δρ. Λευτέρη Τοπάλογλου*

Οι παρεμβάσεις των κ. Χρυσοχοϊδη και ιδιαίτερα του Πρωθυπουργού κατά την πρόσφατη επίσκεψή τους στην περιοχή, έχοντας ως φόντο την οικονομική κρίση και την πρωτοκαθεδρία της Δυτικής Μακεδονίας ειδικότερα στους δείκτες ανεργίας, έχουν τροφοδοτήσει τη δημόσια συζήτηση με μια σειρά από ιδέες, προτάσεις και κριτικές στην κατεύθυνση αναζήτησης ενός εναλλακτικού περιφερειακού μοντέλου ανάπτυξης.

Μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου θα πρέπει να έχουν κατατεθεί από τις Περιφέρειες σχέδια για ιδιωτικές επενδύσεις, πολιτικές περιφερειακής συνοχής, προτάσεις για δίκτυα επιχειρήσεων με εξωστρεφή προσανατολισμό και θεσμικά μέτρα βελτίωσης της τοπικής επιχειρηματικότητας, ώστε να αξιοποιηθούν καλύτερα τα κονδύλια του ΕΣΠΑ στο πλαίσιο ενός Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Αναζητώντας κανείς στον πρωτογενή τομέα ειδικότερα πολιτικές έντασης εργασίας που θα μπορούσαν να δώσουν αναπτυξιακή ώθηση, η ιδέα για την ανάπτυξη ενός Πρότυπου Θερμοκηπιακού Πάρκου στην περιοχή δεν είναι ούτε καινούργια ούτε διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας. H ιδέα ξεκίνησε από τη ΝΑ Κοζάνης εδώ και χρόνια η οποία μάλιστα χρηματοδότησε γενναία από τον Τοπικό Πόρο την κατασκευή μιας θερμοκηπιακής μονάδας που θα έχει πιλοτικό χαρακτήρα και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρωτοβουλία αυτή ήταν αξιέπαινη.

Μέχρι σήμερα έχει κατασκευασθεί η πρότυπη μονάδα και έχει ολοκληρωθεί μια σειρά από σημαντικές μελέτες όπως μελέτες σκοπιμότητας, περιβαλλοντικών επιπτώσεων, διασύνδεσης με δίκτυο τηλεθέρμανσης, τεχνικο-γεωλογικές μελέτες κλπ. Εκτός της ΝΑ, η συμβολή του Τμήματος Γεωπονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, της ΑΝΚΟ, του πρώην Δήμου Ελλησπόντου και του ΚΤΕΣΚ κρίνεται αναμφίβολα πολύ σημαντική.

Ωστόσο, μένουν να γίνουν ακόμη πολλά όπως, η λήψη άδειας διανομής θερμικής ενέργειας από το ΥΠΑΝ/ΡΑΕ, η εκπόνηση μελετών δικτύου διανομής τηλεθέρμανσης, η έγκριση χωροθέτησης των μονάδων του Πάρκου και κυρίως ο καθορισμός του φορέα υλοποίησης και λειτουργίας του έργου.

Είναι σαφές ότι πρόκειται για ένα σύνθετο, πολύπλοκο και ιδιαίτερα απαιτητικό εγχείρημα. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η εμπειρία του αγροτικού κόσμου της περιοχής σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες είναι πολύ χαμηλή. Χωρίς να υποτιμάται λοιπόν η αξία της ιδέας (μην ξεχνάμε ότι κάποιες ιδέες άλλαξαν τον κόσμο) ούτε και οι ενέργειες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς πια είναι η αξία της ιδέας αυτής εάν μείνει στη μέση και δεν ολοκληρωθεί ποτέ; Το ερώτημα δεν είναι φιλοσοφικό αλλά έχει να κάνει με την κουλτούρα του αναπτυξιακού σχεδιασμού στον τόπο μας που συχνά εξαντλείται στην αβασάνιστη διατύπωση ιδεών και σε κάποιες ενέργειες αποσπασματικού χαρακτήρα που απαξιώνονται και τελικά χάνονται μέσα στο χρόνο.

Στο πλαίσιο αυτού του προβληματισμού, η εκπόνηση ενός Ολοκληρωμένου Επιχειρησιακού Σχεδιασμού που θα απαντάει στα κομβικά ζητήματα-ερωτήματα: α) Που θέλουμε να πάμε; (Όραμα), β) Τι θέλουμε να κάνουμε; (Στρατηγική) δ) Τι μπορούμε να κάνουμε; (δυνατότητες-περιορισμοί) ε) Τι χρειάζεται να κάνουμε; (Δράσεις-Ενέργειες) στ) Ποιοι πρέπει να κάνουν τι; (Κράτος, Φορείς, ιδιώτες).

Ένας τέτοιος ολοκληρωμένου χαρακτήρα σχεδιασμός θα πρέπει να επιμερίζει ρόλο αλλά και ευθύνες στο κράτος, στην περιφέρεια, στους ΟΤΑ, στους τοπικούς φορείς αλλά και στους ιδιώτες (αγρότες, γεωπόνους, επιχειρηματίες κλπ).
Μέσα σ’ ένα τέτοιο περίγραμμα, θα μπορούσαν να συμβάλουν:
• Η Περιφέρεια και ο Δήμος με τη χρηματοδότηση μελετών και υποδομών του Θερμοκηπιακού Πάρκου μέσα από το ΕΣΠΑ.
• Το ΥΠΑΝ με την ένταξη θερμοκηπιακών επενδυτικών σχεδίων στο νέο αναπτυξιακό νόμο.
• Το ΥΠΕΚΑ με την ενθάρρυνση δράσεων Πράσινης Ανάπτυξης.
• Το Υπουργείο Γεωργίας με την ενίσχυση των νέων αγροτών και του εκσυγχρονισμού των θερμοκηπιακών συνεταιρισμών.
• Το Υπουργείο Εργασίας και ο ΟΑΕΔ με την χρηματοδότηση νέων επιχειρήσεων και νέων θέσεων εργασίας στον θερμοκηπιακό τομέα.
• Το Υπουργείο Παιδείας με την δρομολόγηση δράσεων δια βίου μάθησης.
• Το Υπουργείο Εξωτερικών (γιατί όχι) με την διαμεσολάβησή του για μεταφορά τεχνογνωσίας με χώρες που έχουν πολύ υψηλή εξειδίκευση στον πρωτογενή τομέα όπως για παράδειγμα το Ισραήλ.
• Τα ερευνητικά-εκπαιδευτικά ιδρύματα με τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης στην εφαρμοσμένη έρευνα.
• Η ΑΝΚΟ, το ΚΤΕΣΚ και άλλοι επιστημονικοί φορείς στα ζητήματα τεχνικής και επιστημονικής υποστήριξης κλπ

Ο παραπάνω κατάλογος είναι ενδεικτικός και σε καμία περίπτωση εξαντλητικός. Στο συνολικό αναπτυξιακό παζλ το πεδίο είναι ανοιχτό στο να προσθέσει ο καθένας από την πλευρά του το δικό του κομμάτι. Άλλωστε η οικονομική απραξία και τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά των ανέργων δεν μας αφήνουν την πολυτέλεια για ατέρμονες συζητήσεις που δε θα καταλήγουν πουθενά.

*Δρ. Λευτέρης Τοπάλογλου
Σύμβουλος Τοπικής Ανάπτυξης
ΤΕΔΚ Ν. Κοζάνης
ltopaloglou@lga.gr